Da li je Srbija (još uvek) zemlja košarke?

Često se postavlja pitanje u našoj javnosti: da li smo i dalje zemlja košarke? Van Srbije, to niko ne dovodi u pitanje. Kao neko ko dosta vremena provodi u košarkaškim krugovima van naše zemlje, što kao predavač na FIBA trenerskim klinikama po celom svetu ili kao profesor u komunikaciji na akademskim konferencijama i skupovima, mogu reći, da se status Srbije, kao košarkaške sile i zemlje koja je respektabilna na svim meridijanima, ne dovodi u pitanje. Imamo Jokića, kao MVP igrača regularnog dela NBA lige, Vasu Micića, MVP-ja Evrolige i dvostrukog osvajača Evrolige, Megu kao evropski klub za najviše draftovanih igrača u NBA ligi, imamo dva kluba u Evroligi, prepune dvorane na njihovim utakmicama, imamo seniorsku reprezentaciju, koja se, uprkos brojnim odsustvima plasirala na prvenstvo sveta narednog leta, imamo najtrofejnijeg evropskog trenera, Željka Obradovića u Partizanu i najboljeg košarkaškog agenta u  Evropi, Miška Ražnjatovića… 

Gledajući iz opisanog ugla i upoređujući navedene činjenice sa drugim zemljama, definitivno smo uz Španiju, Francusku i Litvaniju, verovatno najveće „košarkaške aždaje“ na kontinentu. Posle 28 utakmica u najjačem evropskom klupskom takmičenju, Evroligi, nikada neizvesnoj kao ove sezone, KK Partizan se nalazi na poziciji od 6-8 mesta, sa skorom 15-13, KK Crvena zvezda, na 14. mestu sa skorom 12-16. U crno-belom taboru su vodeći igrači stranci, u crveno-belom ima znatno više domaćih igrača sa bitnim ulogama u timu. U odlučujućim utakmicama seniorske reprezentacije, u kvalifikacijama za svetsko prvenstvo (bez NBA i većine evroligaških igrača) su nam najmlađi igrači bili sa 22 godine (nema naznake da će igrati mlađi), mlade reprezentativne selekcije postižu znatno lošije rezultate nego u prethodnoj deceniji, domaća liga nam nije respektabilna u kontinentalnim okvirima… Španija je, na primer, poslednjeg leta igrala finala u svim takmičenjima mlađih kategorija u muškoj i ženskoj konkurenciji i osvojila seniorsko muško prvenstvo Evrope. 

Sve navedeno su činjenice o koje se ne mogu provlačiti kroz različite filtere, jer ne ostavljaju prostor za interpretacije. Važne su, ali po mom skromnom mišljenju, nisu krucijalne za srpsku košarku. Međutim, kao u svim konzistentnim sistemima, postavlja se pitanje: šta dalje? 

Esencijalna pitanja su: obrazovanje i stručnost trenera, postojanje naučno opravdanog sistema identifikacije talenata i sistema selekcije igrača za vrhunska košarkaška dostignuća, objektivni kvalitet igrača u mlađim kategorijama, sistem takmičenja, snaga lige, objektivne mogućnosti za razvoj organizovanog sistema iz koga će u budućnosti postojati produkcija kvalitetnog košarkaškog kadra (trenera, igrača, rukovodioca, sudija, infrastrukture, modela ponašanja…). Navedenim činjenicama su samo ležerno dotaknuta brojna kritična pitanja i teme, koje daju za pravo svim razumnim košarkaškim zaljubljenicima, da uzdignute glave, ali zabrinutim pogledima gledaju u srpsko košarkaško nebo.

Iz perspektive sportske nauke i prakse, možda treba razmišljati o formiranju tzv. „performans timova“ (performance team) u svim reprezentativnim selekcijama Košarkaškog saveza Srbije i najboljim klubovima, o kreiranju jasnih kriterijuma za selekciju trenera za reprezentativne selekcije, o stvaranju „ključnih indikatora za vrhunska košarkaška dostignuća“ (key performance indicators), o uvođenju sistema za monitoring opterećenja u praćenju razvoja mladih košarkaša, o unapređenju akademskog obrazovanja kadrova ali i njihovom prihvatanju od strane „sveznajućih klupskih bosova“, o edukaciji sudija, o unapređenju sistema takmičenja mlađih kategorija, o stvaranju sponzorskih grupacija za dugoročno obezbeđenje kvalitetne domaće lige, o kreiranju etički ispravnog, fer i sportskog modela ponašanja svih aktera „košarkaškog univerzuma“. Možda treba zasukati rukave i vratiti bazu košarke u vrtiće i osnovne škole, kroz uvođenje stručnih kadrova u rad na razvoju opšte motorike dece i kasnije, njihovog usmeravanja na košarku i druge sportove, možda treba edukovati roditelje kako da pomažu deci da postanu zdrave osobe uz košarku, možda treba naći načina da nam se domaća i regionalna liga igraju u „košarkaškoj a ne militantnoj“ atmosferi, da klubovi ne istupaju iz lige, da se u medijima piše i naglašava učinak i ponašanje sportista na terenu a ne „sve ostalo što nema veze sa košarkom“, možda treba, vraćajući se na struku i znanje, kao temelj svakog, pa i košarkaškog uspeha, stimulisati najobrazovanije, u praksi dokazane stručnjake da podignu glas protiv svih implementacija neznanja, bahatosti, nestručnosti i nekulture u košarkaškim događajima od mini basket utakmica do najviših seniorskih nivoa…

Puno dilema, još više pitanja, nestvaran broj „možda treba i ko će uraditi“ konotacija, ali jedno je sigurno: Srbija je zemlja košarke.

Ostaje samo dilema i oblak neizvesnosti u želji da se tih nebrojeno možda pretvori u veći broj „afirmativnih da“. 

Prof. dr  Nenad Trunić, profesor na Fakultetu za fizičku kulturu i menadžmentu sportu, koji je jedini fakultet za sport na Univerzitetu Singidunum; FIBA Europe trenerski instruktor