Azurna nijansa plave u Londonu

Priča o FA kupu u najboljem smislu može da posluži kao spona tradicionalnog i modernog u engleskom fudbalu. Već sam pogled na listu osvajača najstarijeg takmičenja na svetu i imena klubova koji se nalaze na njenom vrhu ide dovoljno u prilog ovoj tezi.

Slavni Arsenal i Mančester junajted i dalje su neprikosnoveni po broju titula u FA kupu, ali je savremeni uspon Mančester sitija i Čelsija imao nezaobilaznu stanicu u povećaju broja trofeja u ovom takmičenju.

Naročito se to odnosi na Čelsi koji je u prvoj deceniji Romana Abramoviča na čelu kluba posebno bio uspešan u ovom takmičenju. Najviše zahvaljujući sjajnom golgeteru Didijeu Drogbi londonski klub je osvojio čak četiri trofeja FA kupa u rasponu od svega pet godina.

Bilo je to u periodu od 2007. do 2012. godine, koja će biti krunisana prvim trofejom Lige šampiona u istoriji kluba sa „Stamford bridža“ pošto je u Minhenu savladan domaći Bajern nakon boljeg izvođenja penala.

Trofejni saldo po Čelsi bio bi još veći da nisu ispisali negativan rekord pošto su postali prvi klub koji je poražen u tri uzastopna finala. Sve je započelo 2020. godine kada je Pjer-Emerik Obamejang bio koban po „Plavce“ pošto je bio dvostruki strelac u pobedi Arsenala od 2:1.

Potom su usledili sve neizvesniji porazi od Lestera i Liverpula, dovoljno da se stane na osam trofeja, čak šest manje od najuspešnijeg Arsenala.

Čelsi je pre Abramovičevog preuzimanja kluba na leto 2003. godine imao svega tri trofeja u ovom takmičenju, koliko sada ima Vest Hem i Šefild venzdej.

Ipak, sećanje na omiljeno takmičenje kluba iz zapadnog Londona nije isključivo u vezi sa boravkom ruskog oligarha na čelu „Plavaca“. Prvi trofej osvojen je još 1970. godine kada je u ponovljenom meču finala savladan Lids 2:1 na stadionu „Old Traford“.

Prvi duel početkom aprila završen je nerešenim rezultatom 2:2, a krajem meseca Piter Ozgud i legendarni Dejvid Džejms Veb doneli su veliko slavlje ekipi sa „Stamford bridža“.

Bilo je to svega sezonu kasnije pošto je Siti stigao do četvrtog trofeja u najstarijem takmičenju na svetu, tada utešnom za „Građane“ čije ambicije su bile daleko ispod renomea današnjeg evropskog šampiona.

Nezaobilazna karika u lancu Čelsijevih uspeha u FA kupu svakako je harizmatični Italijan Roberto Di Mateo, široj javnosti najpoznatniji po tome što je kao trener doneo „Plavcima“ prvi trofej Lige šampiona pre 12 godina.

Najveći trenerski uspeh stručnjaka rođenog u Švajcarskoj nepravedno je bacio u senku njegove igračke dane na „Stamford bridžu“ budući da je kao fudbaler dao ogroman doprinos u osvajanju dva FA kupa.

Bilo je to u periodu njegove najveće igračke zrelosti, krunisane pozivom selektora reprezentacije Italije za EURO 1996. godine i Mundijal dve godine kasnije u Francuskoj.

Di Mateo je u finalu FA Kupa protiv Midlsbroa postigao najbrži gol u istoriji ovog takmičenja pošto je već u prvom minutu zatresao mrežu kluba iz Severnog Jorkšira, a konačan rezultat 2:0 postavio je Edvard Njuton sedam minuta pre kraja utakmice.

Čelsi je tako pod vođstvom Ruda Gulita stigao do prvog trofeja FA kupa nakon skoro tri decenije čekanja, a ovaj podvig utoliko je veći ako se zna da su „Plavci“ tu sezonu završili na šestom mestu. To im je omogućilo kvalifikacije u Kup pobednika kupova koji su sledećeg maja osvojili pobedom u finalu protiv Štutgarta 1:0.

Na putu do prvog značajnijeg trofeja u novijoj istoriji kluba, Gulitovi izabranici ostvarili su veliku pobedu protiv Liverpula 4:2 u četvrtoj rundi, a najzaslužniji za ovaj podvig bili su italijanski majstori fudbala Đanluka Vijali i Đanfranko Zola.

Tri godine kasnije Čelsi je ponovo osvojio trofej najstarijeg turnira u Engleskoj, a finale protiv Aston Vile te 2000. godine na „Vembliju“ ponovo je obeležio Di Mateo jedinim golom na meču. Italijan je u 73. minutu postavio je konačnih 1:0 za ogromno slavlje ekipe koju je te sezone vodio Vijali, koji je ušao u istoriju Čelsija pošto je u razmaku od tri godine osvojio FA kup kao fudbaler i kao trener.

Ovaj podvig ostvariće 12 godina kasnije i Di Mateo pošto je u najslavnijoj godini u istoriji Čelsija osvojio sa „Plavcima“ i trofej FA kupa. Svega dve nedelje pre minhenskog finala Lige šampiona veliko slavlje Čelsiju u domaćim okvirima priredili su Ramires i Drogba, golovima za pobedu nad Liverpulom od 2:1.

Predhodno su na kolena pred petardama šampionske generacija „Plavaca“ padali Totenhem i Lester, a samo je skromno šesto mesto u ligi pokvarilo izvanredan utisak londonskog kluba.

Odlaskom taličnih Italijana sa „Stamford bridža“ nastupilo je Drogbino doba u Čelsijevom dresu budući da je afrički golgeter bio alfa i omega kluba na svim poljima.

Njegovo raskošno umeće najbolje će se osetiti u finalima gde i danas drži rekord po broju postignutih golova. Već u prvom finalu iz 2007. godine fudbaler iz Obale Slonovače je golom u drugom produžetku doneo veliko slavlje protiv Mančester junajteda, ali to je bio samo početak njegovih sjajnih igara.

Dve godine kasnije pogodiće i u finalu protiv Evertona za pobedu od 2:1 pošto će prethodno u polufinalu biti koban za Arsenal. Sezonu kasnije nemolost afričkog napadača osetiće i Portsmut pre nego što će se spomenute 2012. i Liverpul naći na meniju Drogbinih žrtava.

Neizostavnu kariku u lancu Čelsijevih uspeha, čiji je Drogba bio glavni protagnosta, činio je i Ešli Kol, fudbaler koji drži rekord po broju trofeja u ovom takmičenju.

Drogbinim odlaskom broj Čelsijevih trofeja u FA kupu sveo se na svega jedan, ostvaren još 2018. godine u pobedi protiv Mančester junajteda 1:0 zahvaljujući golu Edena Azara.

Kada je o Sitiju reč, paradoksalno zvuči da broj trofeja FA kupa zauzima najmanji procenat u Gvardiolinoj riznici uspeha na „Etihadu“ pošto je u prethodnih šest sezona svega u dva navrata osvajao ovo takmičenje.

Prvi put 2019. godine kada je do „duple krune“ stigao ubedljivom pobedom u finalu protiv Votforda 6:0, a četiri godine kasnije zahvaljujući golovima Ilkaja Gundogana „Građani“ su u derbiju Mančestera savladali Junajted 2:1.

Bio je to sedmi trofej Sitija u ovom takmičenju, a tek treći pošto su aktuelni vlasnici preuzeli klub.

U odbrani teze da nisu klub od juče „Građani“ se mogu pohvaliti da su još 1904. godine stigli do prvog trofeja u FA kupu, a u prošlom veku radovali su se 1934, 1956. i 1969. godine.

Usledila je ogromna pauza koja će se prekinuti tek 2011. godine kada je Jaja Ture postigao jedini gol u pobedi protiv Stouka za prvi trofej Sitija u FA kup nakon više od četiti decenije.

„Građani“ se ove sezone nalaze u dobroj poziciji da prvi put u istoriji stignu do dva uzastopna trofeja u ovom takmičenju. Priliku da to učine imaće ove subote kada će od 18:15 odigrati derbi protiv Čelsija na „Vembliju“.

Londonski klub mnogo raspoloženije dočekuje ovaj meč posle spektakularne pobede protiv Evertona u Premijer ligi 6:0, dok je Siti ostao bez polufinala Lige šampiona jer je na penale eliminisan od Real Madrida.

Prethodni susret dva engleska kluba u FA kupu rešen je prošle godine ubedljivom pobedom Sitija od 4:0, dok je tri godine ranije Hakim Zijeh bio strelac odluke u polufinalnom derbiju. Neizostavni trenutak u sudarima dva kluba u FA kupu bio je i duel s početka 2016. godine kada je Čelsi razmontirao „Građane“ 5:1 u osmini finala.

Pobednik predstojećeg meča ići će na boljeg iz duela Mančester junajteda i Koventrija koji igraju dan kasnije od 16:30 na najvećem engleskom stadionu.