Fudbal u Latinskoj Americi? Sport za sebe

Fudbalski formati klupskih takmičenja u državama Južne Amerike veoma su specifični, a ništa drugačije nije ni u zemlji svetskih prvaka. Lutali su Argentinci sa mnogo različitih modela tokom svoje nedavne istorije, sve u nameri da optimizuju i unaprede svoj klupski fudbal, pa smo tako svedočili različitim “Frankenštajnima” od turnira. Šampionat Argentine počinje u maju i traje do sredine decembra, ali pre početka sezone klubovi će se takmičiti u okviru Liga kupa Argentine koji neformalno nosi naziv legendarnog Dijega Armanda Maradone.

Zašto neformalno? Stvar je pravne prirode, naime zbog sukoba porodice “Božije ruke” sa advokatima koji su prisvojili prava na njegovo ime, Fudbalska asocijacija Argentine odlučila je da se ne meša, međutim u neformalnom razgovoru navijača jasno je da postoji samo jedno ime za ovo takmičenje. Turnir je nastao silom prilika zbog pandemije koronavirusa, pa će ovogodišnje izdanje biti četvrto po redu. Liga kup Argentine praktično je naslednik Superlige Argentine koja je funkcionisala po sličnom, ali ne i istom sistemu.

Ekipe su podeljene u dve grupe od po 14 tmova i svako igra sa svakim po jednom, dok će timovi igrati još po jedan meč protiv ekipe iz druge grupe. Ti parovi su određeni unapred pred početak sezone. Nakon toga, po četiri najbolje ekipe iz obe grupe naći će se u četvrtfinalu, a po jedna utakmica igra se i u nokaut rundi.

Najuspešniji tim u ovom takmičenju jeste Boka Juniors koja je osvojila trofej u dva navrata, prvo izdanje u finalu protiv Banfilda 2020. godine, dok je u trećem izdanju savladala Tigre. Pehar namenjen najboljem u Liga kupu Argentine ima i Kolon koji je u finalu 2021. godine savladao Rasing, a titulu brani Rosario Sentral koji je prošle godine bio bolji od Platensea.

Ako bacimo pogled na brazilski fudbal, on je verovatno još dinamičniji.

Struktura klupskog fudbala u Brazilu prilično je komplikovana i čudna, naročito ljubiteljima najvažnije sporedne stvari u Evropi. I dok Serija A sada već tradicionalno počinje u aprilu i traje do početka ili sredine decembra, tamošnji klubovi se već na startu sezone nalaze u takmičarskom ritmu zahvaljujući regionalnim ligama koje se igraju praktično otkako je organizovanog fudbala u Brazilu.

Kako to zapravo funkcioniše? Državni šampionati u okviru zemlje Brazil su fudbalska takmičenja organizovana posebno u svakoj saveznoj državi. Državna takmičenja nisu hijerarhijski ispod Serije A, već se koriste kao sredstvo za promociju u viši savezni rang. Brazil ima 27 državnih fudbalskih šampionata, a najkvalitetniji i oni za koje ste verovatno već i čuli su Paulista i Karioka, savezne države u kojima se nalaze i najveći brazilski gradovi Sao Paolo i Rio De Žaneiro. Praktično skoro svi, sa svega nekoliko izuzetaka, imaju i niže rangove u okviru regiona, pa je jednom klubu potrebno da se prvo plasira u najvši rang svoj regionalnog takmičenja ne bi li se našao u nekom od saveznih rangova kojih u Brazilu ima čak četiri.

Čitav koncept započet je 1902. godine osnivanjem Pauliste, da bi nakon toga redom bili osnivani i drugi šampionati u ostalim saveznim državama Brazila. Imalo je ovo svoje praktične razloge, a to je velika geografska udaljenost gradova i visoki troškovi putovanja. Navijačima su ova takmičenja pitanje lokal-patriotizma i ponosa na svoje poreklo, pa podjednako vrednuju i regionalne lige i savezne rangove takmičenja. Od 2009. godine većina regionalnih prvenstava počinje u januaru i završavaju se u maju, pa klubovi neretko istovremeno igraju i Brazileirao i svoje regionalno takmičenje. Državni šampioni se automatski kvalifikuju za glavni žreb Kupa Brazila, a klubovi koji se ne nalaze u Seriji A, B ili C, dobiju svoje mesto u Seriji D.

U praksi, državni šampionati za one najveće brazilske klubove služe za proveru kvaliteta tima pred početak sezone i kao zagrevanje za ono što sledi u Brazileirau ili kontinentalnoj sceni, dok je manjim klubovima to takmičenje u fokusu čitave sezone. Zato se neretko i dešavaju velika iznenađenja da velikani budu poraženi od timova koji nisu ni na trećeligaškom nivou, pa je to uz ogroman broj utakmica dodatan motiv za klađenje.

Fudbalska kultura Latinske Amerike ima i Meksiko kao svoj činilac, iako zemlja naćosa i sombrera geografski spada u Centralnu Ameriku, više je stvari spaja sa zemljama Južne Amerike. Tamošnja Primera postoji već 81 godinu i za to je vreme drastično menjala svoje formate i oblike. U ovom trenutku, Primera sadrži 18 klubova koji se takmiče u dva odvojena turnira - Apertura i Klausura. Apertura je praktično prvi deo celovite sezone koji traje od jula do decembra, dok je Klausura drugi deo sezone i traje od januara do maja. Do pobednika oba turnira dolazi se kroz “Ligilju”, plejof sistem koji je potrebno proći ne bi li se postalo šampion Meksika. Isti timovi igraju i Aperturu i Klausuru u kojima svako sa svakim igra po jednom, a to u praksi znači da jedan tim može dva puta osvojiti titulu prvaka u istoj sezoni.

Ono što je posebno zanimljivo jeste odluka tamošnjeg fudbalskog saveza da od 2020. godine suspenduje promociju u Primeru i ispadanje iz iste. Problem je napravila pandemija koronavirusa, pa je ovakva odluka na snazi do 2026. godine. Ove sezone se šest timova direktno kvalifikuje za četvrtfinale Ligilje (umesto dosadašnja četiri), a postoji i plej-in.

Ispod Meksika nalazi se Kolumbija koja, prema zvaničnoj statistici Internacionalne asocijacije za fudbalsku istoriju i statistiku, zauzima 11. poziciju najkvalitetnijeg fudbalskog prvenstva na svetu. Kategorija Primera A postoji već 75 godina i od tada je imala 15 različitih prvaka, od kojih je najtrofejniji klub Atletiko Nasional sa 17 titula. Već smo pisali i dobro su vam poznate čuvene godine uspeha kolumbijskog klupskog fudbala tokom “vladavine” Pabla Eskobara kada su tamošnji klubovi na prelazu 80-ih i 90-ih godina prošlog veka bili ravnopravni konkurenti za kontinentalnu titulu sa Brazilcima i Argentincima.

Kolumbija je zadržala kvalitet ligaškog fudbala na prilično zavidnom nivou, a sezona koja traje od januara do decembra već je počeka 19. januara. I ovaj šampionat podeljen je na dva dela, s tim što pored Aperture imamo i Finalizasion fazu takmičenja. Kategorija Primera A doživela je određene promene, pa tako posle gorepomenutih faza takmičenja imamo i “Kvadrangulares”, mini-turnir u kojem učestvuje osam timova koji u nokaut-sistemu igraju po dve utakmice do eliminacije. U Kopa Libertadores idu šampioni dve faze, a preostala dva mesta zauzeće timovi koji su osvojili najviše poena kada se saberu sve faze takmičenja.

Fudbal u Latinskoj Americi nije samo egzotičan za gledanje i praćenje, već i za igranje, pa vas u AdmiralBetu očekuje bogata ponuda i kada se radi o najboljem klupskom fudbalu u Južnoj Americi i Meksiku.